پلاکخوان یا سیستم تشخیص پلاک خودرو (ANPR: Automatic Number Plate Recognition) یکی از فناوریهای پیشرفتهای است که در سالهای اخیر به طور گسترده در مدیریت ترافیک، کنترل دسترسی و امنیت مورد استفاده قرار گرفته است.
این سیستمها با استفاده از فناوریهای پیشرفته تصویربرداری و پردازش تصویر، قادر به شناسایی و خواندن پلاک خودروها به صورت خودکار هستند، در این مقاله به بررسی نحوه کار پلاکخوان و کاربردهای آن میپردازیم.
اجزای اصلی سیستم پلاکخوان
- دوربینهای تصویربرداری: این دوربینها معمولاً در نقاط مختلفی مانند ورودیها و خروجیهای پارکینگها، عوارضیها، بزرگراهها و مناطق پر تردد نصب میشوند. دوربینها وظیفه تصویربرداری از پلاک خودروها را بر عهده دارند.
- واحد پردازش تصویر: پس از تصویربرداری، تصاویر به واحد پردازش تصویر ارسال میشوند. این واحد با استفاده از الگوریتمهای پیشرفته پردازش تصویر، پلاک خودرو را از تصویر استخراج میکند.
- نرمافزار تشخیص کاراکتر (OCR: Optical Character Recognition): این نرمافزار وظیفه تبدیل تصویر پلاک به متن دیجیتال را بر عهده دارد. الگوریتمهای OCR با تحلیل شکل کاراکترها، آنها را به صورت متن قابل استفاده تبدیل میکنند.
- پایگاه داده: اطلاعات پلاکهای خوانده شده به پایگاه داده ارسال و در آنجا ذخیره میشود، این اطلاعات میتواند برای کاربردهای مختلفی مانند شناسایی خودروهای مشکوک، مدیریت پارکینگ و کنترل دسترسی استفاده شود.
مراحل عملکرد سیستم پلاکخوان
- تصویربرداری: هنگامی که یک خودرو از مقابل دوربین عبور میکند، دوربین تصویری از پلاک خودرو را ثبت میکند. این تصویر میتواند به صورت ثابت یا ویدئویی باشد.
- پیشپردازش تصویر: در این مرحله، تصویر دریافت شده توسط دوربین پردازش اولیه میشود تا نویزها و موارد اضافی حذف شده و کیفیت تصویر بهبود یابد.
- شناسایی پلاک: با استفاده از الگوریتمهای پردازش تصویر، ناحیهای از تصویر که پلاک در آن قرار دارد شناسایی میشود. این مرحله شامل برش و استخراج پلاک از تصویر اصلی است.
- تشخیص کاراکترها: پس از شناسایی پلاک، الگوریتمهای OCR شروع به تحلیل کاراکترهای موجود در پلاک میکنند و آنها را به متن دیجیتال تبدیل میکنند.
- مقایسه و ذخیرهسازی: اطلاعات پلاک خوانده شده با پایگاه داده مقایسه میشود تا در صورت وجود هرگونه تطابق یا عدم تطابق، اقدامات لازم انجام شود. همچنین این اطلاعات در پایگاه داده ذخیره میشوند.
کاربردهای پلاکخوان
- مدیریت ترافیک: در سیستمهای مدیریت ترافیک، پلاکخوانها به کنترل جریان ترافیک، شناسایی خودروهای متخلف و بهبود ایمنی جادهها کمک میکنند.
- کنترل دسترسی: در ورودیها و خروجیهای اماکن مختلف مانند پارکینگها، مجتمعهای مسکونی و مناطق امنیتی، سیستم پلاکخوان برای کنترل دسترسی و افزایش امنیت استفاده میشود.
- پرداخت الکترونیکی عوارض: در سیستمهای عوارضی بزرگراهها، پلاکخوانها برای شناسایی و ثبت خودروها به منظور پرداخت الکترونیکی عوارض به کار میروند.
- شناسایی خودروهای مشکوک: نیروی انتظامی و سازمانهای امنیتی از این فناوری برای شناسایی و پیگیری خودروهای مشکوک یا سرقتی استفاده میکنند.
پلاک خوان چگونه کار میکند؟
سیستمهای پلاکخوان با استفاده از فناوریهای پیشرفته تصویربرداری و پردازش تصویر، نقش مهمی در بهبود مدیریت ترافیک، افزایش امنیت و کنترل دسترسی ایفا میکنند.
این سیستمها با دقت بالا و سرعت مناسب، قادر به شناسایی و ثبت پلاک خودروها به صورت خودکار هستند و کاربردهای متعددی در حوزههای مختلف دارند. با پیشرفت مداوم فناوری، انتظار میرود که کارایی و دقت این سیستمها بیش از پیش افزایش یابد.
استفاده از فناوری OCR برای تشخیص پلاکها در وسایل نقلیه، امکان پیشرفت و بهبود عملکرد سیستمهای پلاکخوان را فراهم میکند. این فناوری قابلیت تشخیص و شناسایی پلاکهای مختلف را داراست و به دلیل استفاده از الگوریتمهای یادگیری ماشین، قابلیت بهبود و توسعه مداوم را نیز داراست.
با استفاده از فناوری OCR در سیستمهای پلاکخوان، امکان اتوماسیون و افزایش سرعت تشخیص پلاکها، افزایش دقت و کارایی سیستم، و همچنین افزایش امنیت و کارایی در کنترل ترافیک و حفظ نظم در جادهها فراهم میشود.
با توجه به اینکه فناوری OCR در حال حاضر در بسیاری از سیستمهای پلاکخوان استفاده میشود و به دلیل قابلیتهای بالقوه آن، احتمالاً در آینده نیز از آن برای بهبود و ارتقاء سیستمهای پلاکخوان استفاده خواهد شد.